Endoskopi, sindirim sistemini incelemek için cerrahi yola başvurulmadan ağızdan girilerek yapılan bir işlemdir. Endoskopi, yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağındaki rahatsızlıkların teşhisinde ve tedavisinde kullanılır. Endoskopi, ucunda kamera ve ışık bulunan esnek bir tüpten oluşur.

• Kolonoskopi (Alt Gastrointestinal sistem endoskopisi): Kolonoskopide endoskop makatın içine yerleştirilir. Kalın bağırsak gibi alt kısımlar incelenmektedir. Bazen, kolonun sadece alt kısmını (sigmoid kolon) incelemek için daha da kısa bir tüp kullanılır. Bu işleme de sigmoidoskopi adı verilmektedir.
• Gastroskopi (Üst Gastrointestinal sistem endoskopisi): Gastroskopi’de yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı incelenir. Endoskop ile ağız içinden girilir; yemek borusu yoluyla da mideye geçilir. 
• Enteroskopi: Enteroskopi’de ince bağırsak incelenir.

TEŞHİS AMAÇLI DURUMLAR

• Anormal kanama
• İnatçı karın ağrısı
• Yutkunma zorluğu, yutma güçlüğü veya yemek borusunu tıkanması
• Geçmeyen mide bulantısı
• Uzun süre geçmeyen ishal ve kabızlık
• Sebebi belirlenemeyen kilo kaybı
• Mide ülseri
• Enfeksiyonlar
• Pankreatit
• Safra kesesi taşları
• Tümörler

TEDAVİ AMAÇLI DURUMLAR

Yemek borusu darlıklarını açmak, biriken sıvıyı boşaltmak, polip kesmek, yabacı bir nesneyi çıkarmak hatta enfekte olmuş safra kesesi gibi küçük organların çıkartılması da endoskopi yöntemi ile yapılabilir. Endoskopi bazen ultrason gibi diğer işlemlerle de birleşir. Bunun sonucunda yemek borusu veya mide duvarının özel görüntüleri elde edilebilir, pankreas gibi organların görüntüleri de elde edilebilir.

Endoskop hastanın ağzına yerleştirilir. Endoskop boğazdan geçtikten sonra hasta konuşamaz sadece çeşitli sesler çıkarabilir. Endoskopi hastanın nefes almasına engel değildir. 

Bu işlem sırasında görüntüler de muayene odasındaki ekrana nakledilir. Sindirim sistemini şişirmek için yemen borusundan hafif hava basıncı verilebilir. Bu da endoskopun serbestçe hareket etmesini sağlar. Muayene sona erdiğinde endoskop hastanın ağzından çıkarılır.

Endoskopide hasta hafif uyutulur ve herhangi bir şey hissetmez, acı çekmez. 

Bu uygulama diğer cerrahi işlemlere göre çok güvenlidir. Tecrübeli olmayan bir doktorda bu işlem sonrası kanama, enfeksiyon, yırtık gibi olumsuzluklar görülebilir. Ancak tecrübeli ve alanında uzman bir doktorun uyguladığı işlem sonrası bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.

Bilinen ya da şüphelenilen sindirim kanalı tıkanıklıklarında, yutma problemi olan kişilere endoskopi uygulanmaz.

Bu işlem genellikle 15-30 dakika sürer.

İşlemi yapan doktor bir ülser teşhisi için endoskopi uyguladıysa işlemin hemen ardından sonuçlar alınabilir. Eğer doktor, biyopsi için bir örnek aldıysa işlem sonucu birkaç gün sonra alınabilir.

• Kapsül endoskopi işlemi: Bu işlem, içinde küçük bir kamera bulunan hap yutularak yapılır. Kapsülün sindirim kanallarında ilerlerken kişi bunu hissetmez. Kapsül detaylı tetkik için çeşitli görüntüler kaydeder.
• ERCP işlemi: ERCP, safra ve pankreas kanallarındaki sorunları teşhis veya tedavi etmek için yapılır. 
• Kromoendoskopi: Bu teknikte bağırsak astarında özel bir leke veya boya kullanılır. Boya, anormal bir durum olduğunda, doktorun bunu daha iyi görmesini sağlar. 
• Endoskopik Ultrason: Bu yöntemde endoskopi ile ultrason birleşir. Normal endoskopi işleminde görünmeyen yapıların görünmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
• Endoskopik Mukozal Rezeksiyon: Bu teknik, sindirim sistemindeki kanserli dokuların uzaklaştırılmasına yardımcı olmak kullanılır. Bu teknikte anormal olarak görülen dokunun altına bir sıvı enjekte etmek için endoskoptan bir iğne geçirilir. Bu işlem de kanserli dokunun diğer katmanlardan çabucak ayrılmasına neden olur.
• Dar bant görüntüleme işlemi: Bu işlemde damarlar ve sindirim sisteminin iç astarı olan mukoza arasında daha fazla kontrast oluşturmak amaçlanır. Bunun için de özel bir filtre yöntemi kullanılır.